श्रेणी : BANNER

बीरगन्ज,१५ असार । आज देशभर असार १५ अर्थात् ‘राष्ट्रिय धान दिवस’ धुमधामसँग मनाइँदैछ। नेपाली समाजमा आजको दिनलाई दही–चिउरा खाने विशेष पर्वका रूपमा पनि लिइन्छ। खेतमा हिलो छ्यापाछ्याप गर्दै धान रोप्ने र त्यसपछि दही–चिउरा खाएर शक्ति सञ्चय गर्ने परम्परा वर्षौँदेखि चलिआएको छ।

खेतीपातीमा व्यस्त किसानका लागि यो दिन उत्सवको अवसर हो। खेतमै लोकगीत गाउँदै, हिलोमा रमाउँदै र परम्परागत असारे भाकामा ‘छुपु र छुपु हिलोमा धान रोपेर छोडौँला…’ जस्ता गीतहरू गुन्जिन्छन्। किसानहरूले खेतका गरामा रमाइलो गर्दै रोपाइँ गर्छन्, अनि दही–चिउरा खाएर दिनको खास क्षण मनाउँछन्।

असार १५ मा दही–चिउरा खानु केवल परम्परा मात्र होइन, स्वास्थ्यका दृष्टिले पनि महत्वपूर्ण मानिन्छ। दही शरीरलाई चिसो प्रदान गर्छ, पाचन सुधार गर्छ र आयुर्वेदमा यसलाई रोग निवारक खाद्यपदार्थका रूपमा समेत व्याख्या गरिएको छ। पखाला लागेका बेला दही–चिउरा औषधिको काम गर्छ भन्ने जनविश्वास छ।

साथै, शुभकार्यमा निस्कनुअघि दही–अक्षता निधारमा लगाउने तथा सगुनका रूपमा दही खुवाएर बिदाइ गर्ने परम्पराले दहीको सांस्कृतिक महत्त्व पनि दर्शाउँछ।

विक्रम सम्वत २०६२ सालदेखि सरकारले असार १५ लाई ‘राष्ट्रिय धान दिवस’ का रूपमा मनाउन थालेको हो। कृषि प्रधान मुलुक नेपालमा यो दिवस किसानको श्रम, संस्कृति र जीवनशैलीलाई सम्मान गर्ने अवसर पनि हो।

यद्यपि यस वर्ष असारको मध्यसम्म आइपुग्दा अधिकांश क्षेत्रमा पर्याप्त वर्षा नभएकोले धान रोपाइँ प्रभावित भएको किसानहरूको गुनासो छ। कतिपय ठाउँमा मलको अभावसमेत देखिएको छ। तर, कृषि मन्त्रालयले पर्याप्त मलको मौज्दात रहेको दाबी गरेको छ।

असार १५ केवल रोपाइँको दिन मात्र होइन, श्रम, संस्कृति र सँगै रमाउने नेपालीपनको प्रतीक पनि हो। आजको दिनले खेतीको महत्त्व, परम्पराको गौरव र स्वास्थ्यप्रद खानपानको सन्देश एकसाथ बोकेको छ।