श्रेणी : मधेस

ओमप्रकाश चाैधरी/
सेढवा । शुक्रवार भगवनीया देवी मुस्हेरिन खाना खाएर काम्दै जिल्लाको दक्षिणी भेगतिर छिटो छिटो हिड्दै गइरहेकी थिइन । उनको काखमा प्लास्टिकको बोरामा केही भाडा बर्तन थियो । हुशु लागेको र चिसो पश्चिमी हावा चलेकाले एउटा साल ओढेकी थिईन । उनी हरेक दिन जस्तै शुक्रवार पनि माछा मार्न जादै थिइन ।

उनी माछा मारी बिक्री गरी जिवीका चलाउने गर्छिन । जाडो या गर्मी जस्तो मौषम भएपनि माछा मार्नै पर्छ नभए उनी तथा घरका अन्य सदस्य भोकै बस्नु पर्छ भगवनीया देवी मुस्हेरिनले बताउँछिन । माछा मारी समयमा बजारमा ल्याउन नसके वा माछा बिक्री नभए पनि समस्या हुने मुस्हेरिनले बताउँछिन । यो मुस्हेरिनको समस्या मात्र नभइ जिराभवानी गाँउपालिका वडा नं २ सेढवाका मुसहर बस्तीका अधिकांश परिवारको समस्या त्यस्तै रहेका छन ।

मुस्हर बस्तीका करिब असी परिवारमध्ये ७५ परिवारले माछा मारी बिक्री गरेर आएका पैसाबाट छाक टार्ने गर्दछन । तर अहिले बढेका अत्यधिक जाडो तथा चलेको चिसो हावाका कारण उनीहरुको पेशा कष्टकर बनेका छन । उनीहरुले ग्रामिण क्षेत्रमा रहेका खोला, नदि, जलाशयबाट माछा मारी नजिकको बजारमा बिक्री गर्छन ।

उनीहरुले भारतको इनरवा, नेपालको जानकीटोला, पिडारीगुठी, परसवा, सेढवा, नौकाटोला, सुपौली, सखुवनिया बजारमा मारेको माछा थालमा राखी बिक्री गर्ने गरेका भगवनीया देवी मुस्हेरिनले बताईन । एक त हामीसंग जाडो खेप्ने न्यानो लुगा छैन अर्को यस्तो कठाङग्रोलो जाडोमा पनि पानीमा माछा मार्नु परेको मुस्हेरिनले दुखेसो पोखिन ।

घरमा आगो तापेर बस्दा बिहान बेलुकाको खाना पाउँदैन मुस्हेरिनले बताईन । अहिले पानीमा पस्दा हाथ खुट्टा नै काटिएको जस्तो लाग्छ, मुस्हेरिनले बताईन।

सोही टोलका झोहर माझीले बिहानै खाना खाएर १०/१५ किलोमीटर दक्षिणमा रहेका जलाशयमा माछा मार्न जाने दैनिकी रहेको बताए । माछा मार्न जादा आवश्यक सामग्री कोदालो, अन्य भाडा बर्तन लागयतका सामान लिएर जाने गरेका माझीले बताए । धोबिनी, छिपहरमाई गाउँपालिका र भारतको सिक्टा, मैनाटाड क्षेत्रको नहरको छाडन(पानी जमेको ठाउँ) बाट माछा मारेर ल्याउने गरेको माझीले बताए ।

सो स्थानको पानी एकदमै चिसो भएकाले पराल बाली आगो ताप्दै माछा मार्ने गरेको माझीले बताए । जुन खोला या नदिको पानी जमिन मुनीको सतहबाट आउँछ, अलि न्यानो हुन्छ तर जमेका पानी एकदमै चिसो भएकाले ज्यान जोगाउन गाह्रो हुने माझीले बताए । साताको प्रत्येक दिन बजार भएको र समयमा पुग्न हतार हतार हुने गरेको माझीको भनाई रहेकाे छ ।

माछा भेटे अनुसार एक दिनमा एक सयदेखि पाच सय रुपैयासम्म कमाई हुने गरेको सोही टोलकी ठगिया देवी मुस्हेरिनले बताईन । बजारमा हाम्रो माछाको मांग रहेपनि कहिले काही बजारमा बिक्री नहुँदा गाउँमा घुमाएर चामलबाट पनि माछा साट्ने गर्ने गरेको मुस्हेरिनले बताईन ।

माछाको साथ साथै गंगटो, घोगी र अनही पनि ल्याउने गरेको र बिक्री गरेको मुस्हेरिनले बताईन । यसबाट आएका रकमले दाल चामल खद्यान्न, लता कपडा, औषधी उपचारको खर्च चलाउने गरेको उनीहरुको भनाई रहेकाे छ । अहिले ग्रामीण भेगमा खेतीपाती तथा अन्य क्षेत्रको काम नभएका कारण काम पाउन अवस्था नरहेका स्थानीय माथुर माझी मुस्हरले बताउँछन ।

मल बीऊ छर्ने , सिचाई गर्ने, धान काट्ने , गोलमेल लगाउतका कामहरु नभएकाले दैनिक ज्यालादारीका काम पनि नभएकाले अहिले समस्या भोग्नु परेको मुस्हरको भनाई रहेकाे छ ।

माछा मार्ने कार्यमा यस बस्तीका स साना बालबालिकाहरु समेतको सहभागिता रहेकाे हुन्छ । यस बस्तीका केही नागरिकहरुले परम्परागत सुगुर पालन, भैसीपालन, खेतीपाती गर्दछन । तर मुख्य पेशा माछा मार्ने नै रहेकाे छ । यहाँका बासिन्दाको कसैको आफ्नो निजी जग्गा छैन ।