वीरगंज,५ चैत  – त्रिभुवन विश्वविद्यालयअन्तर्गतका आंगिक र सम्बन्धन प्राप्त क्याम्पसहरूमा मंगलबार स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन (स्ववियु) निर्वाचन हुँदैछ। नेपालको सबैभन्दा पुरानो विश्वविद्यालय त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा ६४ आंगिक क्याम्पसहरू, ९६२ क्याम्पसमा कक्षा सञ्चालन हुँदैछ र १,०५३ क्याम्पसहरू सम्बन्धन प्राप्त छन्।

स्ववियुको मुख्य उद्देश्य उच्च शिक्षा अध्ययन गर्ने विद्यार्थिहरूको हक र हितको संरक्षण गर्दै अनुसन्धान, बौद्धिक, प्राज्ञिक, र चारित्रिक विकास गर्नु हो। यसका साथै, विद्यार्थीहरूमा शैक्षिक र सामाजिक मूल्यहरूको स्थापना गर्न र शिक्षक, कर्मचारी तथा विद्यार्थी बीच समन्वयको साथ अनुशासन कायम राख्न स्ववियुको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको छ।

पठनपाठनका लागि उपयुक्त वातावरण तयार गर्न र अतिरिक्त क्रियाकलाप तथा खेलकुदका माध्यमबाट विद्यार्थीको चौतर्फी विकासमा पनि स्ववियुको महत्वपूर्ण योगदान रहेको छ।

निर्वाचन केन्द्रीय अनुगमन र समन्वय समिति सदस्य सचिव प्रा. पशुपति अधिकारीले विश्वविद्यालयका दुई आंगिक क्याम्पस र ८५ भन्दा बढी सम्बन्धन प्राप्त क्याम्पसहरूमा निर्विरोध निर्वाचन सम्पन्न भइसकेको जानकारी दिएका छन्। उनले १३ आंगिक क्याम्पसमा निर्वाचन प्रक्रिया अघि बढाउन समझदारीको प्रयास भइरहेको पनि बताएका छन्।

स्ववियु निर्वाचनको तयारीका बीच सोमबार मध्यराति रत्नराज्यलक्ष्मी (आरआर) क्याम्पसमा अनेरास्ववियुले तालाबन्दी गरेको छ। क्याम्पस प्रशासनले फर्जी कार्ड (नक्कली परिचयपत्र) जारी गरेको भन्दै अनेरास्ववियुले तालाबन्दी गरेको हो र यसको निष्पक्ष छानबिन गर्न माग गरेको छ।

सुरक्षाको कारण देखाउँदै अमृत साइन्स क्याम्पसमा आज हुने भनिएको स्ववियु निर्वाचन स्थगित गरिएको छ। निमित्त क्याम्पस प्रमुख होमबहादुर बानियाँले सूचना टाँस गरेर निर्वाचन स्थगित गरिएको जानकारी दिएका छन्। सोमबार आह्वान गरिएको बैठकमा केही विद्यार्थी संगठन अनुपस्थित भएका कारण निर्वाचन स्थगित भएको उल्लेख गरिएको छ।

ऐतिहासिक सन्दर्भ:
त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा स्ववियु निर्वाचनको इतिहास २०१८ साल (१९५८) देखि प्रत्यक्ष मतदान प्रणालीमा आधारित छ। २०३० सालसम्म प्रत्येक वर्ष स्ववियु निर्वाचन हुने गरेकोमा २०३६ सालदेखि प्रत्येक दुई वर्षमा निर्वाचन हुँदै आएको छ। २०७३ सालदेखि मिश्रित प्रणालीमा निर्वाचनको परिपाटी सुरू भएको हो।

२०२५ सालमा ५० आंगिक क्याम्पस र ३०० बढी सम्बन्धन प्राप्त क्याम्पसहरूमा स्ववियु निर्वाचन सम्पन्न हुने अपेक्षा गरिएको छ।

स्ववियु कार्यसमिति गठनको प्रक्रिया विद्यार्थीलाइ क्याम्पसमा शैक्षिक वातावरण कायम राख्न र चौतर्फी विकासमा सहयोग पुर्याउने उद्देश्यले व्यवस्थापन गरिएको छ।

स्ववियु कार्यसमिति गठन र रिक्त पदपूर्ति सम्बन्धी:
विद्यार्थी संख्या अनुसार प्रत्येक क्याम्पसमा स्ववियु कार्यसमिति गठन हुने व्यवस्था छ। २१ सदस्यीय स्ववियु कार्यसमितिमा प्रत्यक्ष र समानुपातिक मतदानबाट सदस्य चयन हुने छ। कार्यसमितिको कार्यकाल दुई वर्षको हुनेछ।

समानुपातिक सदस्यले चित्तबुझ्दो कार्य नगरेमा संगठनले फिर्ता बोलाउने र नयाँ सदस्य सिफारिस गर्न व्यवस्था गरिएको छ।